Ali Çandır; Üreticinin Yükü Arttı
|Batı Akdeniz Ekonomisini Geliştirme Vakfı (BAGEV) ve Antalya Ticaret Borsası (ATB) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı Haziran ayı enflasyon rakamlarını değerlendirdi.
Haziran ayı tüketici enflasyonu (TÜFE) aylık yüzde 2.61 ve yıllık yüzde 15.39 olarak ilan edildiğini belirten Çandır, yurtiçi üretici enflasyonunun (Yİ_ÜFE) aylık yüzde 3.03 ve yıllık yüzde 23.71 olarak ilan edildiğini kaydetti. Çandır, enflasyon yapısındaki katılığı gösteren çekirdek enflasyonun aylık yüzde 1.81 ve yıllık yüzde 14.60 ilan edildiğini bildirdi. Haziran ayı tüketici ve üretici enflasyonunun son 16 yılın en yükseği olduğunu kaydeden Çandır, “Öyle ki, geçen 16 yılın Haziran aylarında yüzde 1 olarak gerçekleşen bir tüketici enflasyonumuz olmadı. 16 yılda en yüksek ikinci yıllık enflasyon ise yüzde 10.90 ile geçen yıl Haziran ayında yaşanmıştı” dedi.
Kontrol Dışılık Sürüyor
Yurtiçi üretici enflasyonu açısından tüketici enflasyonuna göre bir farklılık yaşandığına dikkat çeken Çandır, “Aylıkta 2006 yılındaki yüzde 4.02’lik üretici enflasyonundan sonraki en yüksek ikinci enflasyonu bu Haziran ayında görürken, yıllık enflasyonda yüzde 23.71 ile açık ara rekor yaşamaktayız. Aylıktaki ikinci en yüksek değere karşılık, yıllıkta açık ara en yüksek olmamızın en önemli nedeni, son bir buçuk yıldır sürekli çift hanede seyreden ve giderek yükselen üretici enflasyonu yaşamamızdır” değerlendirmesinde bulundu. Yılın başında yaptığı enflasyon değerlendirmesinde enflasyonun kontrol dışı olmaya başladığı uyarısında bulunduğunu anımsatan Başkan Çandır, “Haziran ayından itibaren bu riskin açıkça gerçekleşmeye başladığını maalesef görmekteyiz” dedi.
“Haziran ayı tüketici ve yurtiçi üretici enflasyonlarının bizi 90’lı yılların enflasyonist ortamına doğru götürmektedir” diyen Çandır, “Üstelik bu kez, 90’lı yıllardan farklı olarak, G20 ülkeleri içindeki açık ara enflasyon liderliğimiz söz konusudur” dedi.
Üreticinin Yükü Yüzde 100 Arttı
Üreticinin üzerinde biriken ve tüketiciye yansıtılamayan enflasyon yükünün 2017 Ocak ayındakine göre yüzde 100 arttığını bildiren Başkan Çandır, “Yıllık üretici ve tüketici enflasyonları arasındaki farklar analiz edilirse bu durum açıklıkla görülecektir. Burada bizim açımızdan önemli olan enflasyonda zirveyi görüp görmediğimiz konusudur. Tüketici enflasyonundaki yükseliş beklentisi bakımından üretici-tüketici enflasyonu farkı büyük önem taşımaktadır. Son bir buçuk yıldır giderek artan bu fark, henüz tüketici enflasyonunda zirveyi görmediğimizin temel göstergelerinden biridir” diye konuştu.
Üretici enflasyonu bakımından temel belirleyicinin kurlardaki hareketlilik olduğunu söyleyen Çandır, “Döviz fiyatlarında, zirveyi görme algısı yerleşmediği sürece üretici enflasyonunda yeni zirve eğilimi ortadan kalkmaz. Yani önümüzdeki aylarda özellikle tüketici enflasyonunda yeni zirveler bizi beklemektedir. Üretici ve tüketici enflasyonlarındaki eğilim, yükseliş ve yeni zirveler arayışındayken bu durumun kalıcılığının göstergesi olan çekirdek enflasyon da bize gelecek için yardımcı olmamaktadır. Çünkü çekirdek enflasyondaki yüzde 15’e yaklaşan seviye kalıcı gözükmektedir” değerlendirmesinde bulundu.
Batı Akdeniz Enflasyonu Düşük
Antalya, Burdur, Isparta illerini kapsayan Batı Akdeniz’de tüketici enflasyonunun aylıkta yüzde 2.23 ve yıllıkta yüzde 16.76 olarak ilan edildiğini belirten BAGEV Başkanı Ali Çandır, “26 bölge içerisinde aylık enflasyonda en düşük artışı yaşayan bölgemiz, yıllıkta en yüksek 5. sırada yer almıştır” dedi. Çandır, gıda, ulaşım, konut ve giyim kalemlerinin Batı Akdeniz enflasyonunu nispi olarak düşük çıkaran ana kalemler olduğunu söyledi. Çandır, Türkiye ortalamasında yüzde 5.98 olan gıda enflasyonunun Batı Akdeniz’de yüzde 5.02, yüzde 2.66 olan ulaştırmanın bölgemizde yüzde 2.52, yüzde 1.03 olan konutun bölgemizde yüzde 0.69 ve yüzde -1.15 olan giyimin bölgemizde yüzde -2.48 olarak ilan edildiğini belirtti. Çandır, turizmdeki hareketliliğin de etkisiyle lokanta ve oteller kaleminde yüzde 1.74 olan Türkiye ortalamasına karşılık bölge enflasyonunda yüzde 3.13 artış yaşandığını kaydetti.